Buanlara şahit olan oğlum, o günden sonra geceleri uykusunda korkuyor ve altını ıslatıyor. Çocuğum o olayda çok korktu ve psikolojisi bozuldu. Geceleri uyurken, "Baba" diye yataktan fırlıyor."dedi. 1947 yılında, 7 yaşındayken babasından saat tamirciliğini öğrenen ve o günden beri aynı mesleği devam ettiren
Oğlum19 yaşında geceleri altını ıslatıyor bu sorunu 4 senedir sürüyor malesef. Bu durum yüzünden altını muşamba çocuk bezleriyle mavi ve pembe renk eski usül yıkanabilen olan bezlerle bezliyorum gece
Hepkonuştum. Sakin, yumuşak bir sesle hep anlattım, anlattım, anlattım”. Ya, sonsuz acılarla gelen kaçınılmaz son n’olacak? “Alzheimer’da, sevdiğin insandan sana, en son gözler kalıyor. Sonunda o gözler de terk ediyor seni. Bir gün annemin bakışları da dondu. Gözlerinde benim için hiçbir duygu
AğrıHarekatı. 7 Ekim-17 Kasım 1927'de Bicar Tenkil Harekatı. 22 Mayıs-3 Ağustos 1929'da Asi Resul isyanı. 14-27 Eylül 1929'da Tendürük Harekatı, 26 Mayıs-9 Haziran 1930'da Savur Tenkil Harekatı. 20 Haziran-Eylül 1930'da Zeylan isyanı. 16 Temmuz 10-Ekim 1930'da Oramar isyanı. 7-14 Eylül 1930'da 3.
Tekbezle iş bitiyor. Yıkanabilir bebek bezini kullanırken kendinizi daha iyi hissediyorsunuz. Çocuğum için iyi bir şeyler yapıyorum duygusu var ya, bence o duygu her annenin çok sevdiği bir duygudur. : ) Hem bebeğiniz hem de bebeğinizin ileride yaşayacağı dünya için. Fuzzibunz ile en önemli kaygım, Çin'de üretilmesi idi.
9Şubat 2022 tarihinde SHOW TV'de yayınlanmaya başlayan Oğlum adlı dizinin yeni bölüm fragmanı yayınlandı. Başrollerinde Songül Öden, Canan Ergüder, Feyyaz Duman, Timur Acar; Serhat Teoman, Nihal Yalçın ve Kubilay Aka gibi başarılı oyuncuların yer aldığı dizi en son 6. bölümüyle ekranlara geldi. Dizinin yeni bölümünde neler olacağı merak edilirken 7. bölüm
vYVV1V6. Gece altını ıslatma için bitkisel çözümler var. İbrahim Saraçoğlu geceleri altını ıslatan çocukların azarlanmamasını, üzerlerine fazla gidilmemesini tavsiye etmektedir. Gece altını ıslatma bitkisel çözüm Yarım tutam sarı ballıbaba, yarım tutam sarı kantaron bir bardak suda 7-8 dakika kaynatılır. Akşam güneş batmasına yakın içilir. Çocuğu altını ıslatıyor diye utandırmayınız. Bunun arkasında psikolojik bir neden yatabilir. Altını ıslatan çocuğa ne yapmalı Çocuğunuz geceleri altına kaçırıyorsa sürekli çarşaf değiştiriyor olmanız, idrar kokusu nedeniyle odayı her gün uzun süre havalandırıyor olmanız sinirlerinizi yıpratıyor olabilir. Zaten yatağından “mahcup” bir şekilde kalkan evladınıza yüklenmek sorunu çözecek mi ? Hayır çözmeyecek, aksine ileride başka sorunları tetikleyecektir. Çocuğun altını sürekli ıslatıyor olmasının nedeni psikolojik de olabilir fiziksel de olabilir. Evin içindeki huzursuzluk, baskı altında kalmışlık hissi veya başka nedenlerle çocuğunuzun iç dünyası karışık olabilir. Bu da alt ıslatması şeklinde ortaya çıkıyor olabilir. Alt ıslatmanın fiziksel nedenleri de olabilir. Çocuğunuz sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçiriyor olabilir. İdrar kesesini kontrol eden kaslar yeterince gelişmemiş olabilir. Mesanesi normalden küçük olabilir. Hormonal bir dengesizlik yaşıyor olabilir. Veya gece yatmadan önce fazla sıvı tüketiyor olabilir. Araştırmalar gece alt ıslatma sorunlarının genetik yatkınlıkla da alakalı olduğunu göstermektedir. Annesi veya babası çocukluğunda altını ıslatmış çocuklarda yüksek olasılıkla ENUR 1 ve ENUR 2 adlı genler genler gece alt ıslatmasına neden olmaktadır. Sorun ne olursa olsun bunlardan hiçbiri çocuğunuzun yapmış olduğu bir hatayla ilgili değildir. Öyleyse geceleri altlarını ıslatan çocuğa kızmaya, azarlamaya kimin hakkı vardır. Bu hem günahtır size karşı gelemeyecek günahsız birini azarlamak, küçük düşürmek hem de sorunu çözmez. Her gece veya altını ıslatan çocuğu doktora götürmeli. Sorunun nedeni araştırılmalı ve ona göre bir tedavi uygulanmalı. İbrahim Saraçoğlu kürleri tedaviyi destekleyici olarak kullanılabilir. Çocuğunuza gece yatmadan önce fazla sıvı içecekler vermezseniz çay gibi idrar söktürücü özelliği olan içecekleri akşamları vermezseniz geceleri altını ıslatma ihtimalini düşürürsünüz. Diğer bir yöntem ise gece teheccüd namazı için kalktığınızda çocuğunuzu da tuvalete götürmeniz. İLGİLİ YAZILAR İdrar yolları iltihabı için brokoli kürü yapılışı İdrar kaçırma bitkisel tedavi Çocuklarda böbrek hastalıkları ve idrar yolları enfeksiyonu bitkisel tedavisi İdrar yolları enfeksiyonu bitkisel tedavi İdrar kaçırma bitkisel tedavi Etiketler 3 yaşındaki çocuğun gece altını ıslatması altını ıslatan çocuğa ne yapmalı altını ıslatanlar için şifalı bitkiler
5 yaşın üzerindeki çocukların haftada en az iki kez olmak üzere gece uykusu sırasında farkında olmadan idrar yapmasına gece alt ıslatması denir. Sağlıklı çocuklar da uyku öncesi aşırı sıvı aldıklarında gece idrar kaçırabilirler. Ancak, bu olayın bir rahatsızlık olarak düşünülüp tedavi etme kararının verilebilmesi için 3 ayda haftada 2 kereden fazla olması gerekir. Gece altını ıslatma iki çeşittir. Baştan beri varsa birincil primer altını ıslatma, rahatsızlık sonradan ortaya çıkmışsa buna da ikincil sekonder altını ıslatma KADAR SIKLIKLA GÖRÜLÜR?Gece altını ıslatma çoğu zaman mesane idrar torbası gelişimindeki gecikmenin bir sonucudur. Bu nedenle de yaş ilerledikçe sıklığı azalır ve erkek çocuklarda kız çocuklara oranla daha sık görülür. 3 yaşındaki çocukların yüzde 40’ı altını ıslatırken bu oran 5 yaşında yüzde 20’ye ve 6 yaşında yüzde 10’a ALTINI ISLATMANIN NEDENLERİ NELERDİR?Gece altını ıslatma büyük oranda genetik yatkınlığa dayanır. Anne ve babadan birisinde altını ıslatma öyküsü varsa çocukta yüzde 44, ikisinde birden varsa yüzde 77 oranında altını ıslatma sorunu yaşanır. Genel olarak psikolojik olayların sık görülen birincil gece altını ıslatma sorununa yol açmadığı gerçeği bu çocukların büyük çoğunluğunda bir ruhsal sorun aramaya gerek olmadığını ortaya koymuştur. Gece altını ıslatan çocukların yüzde 3’ü civarındakilerde böbrek ve idrar yollarına ait doğuştan bozukluklar, böbrek hastalıkları, gizli bel kemikleri açıklıkları spina bifida, şeker hastalığı, sara hastalığı, parazitler, besin alerjileri gibi bu duruma neden olan başka hastalıklar DİKKAT EDİN• Gece altını ıslatma hiç altını ıslatmamış bir dönemden sonra ani olarak başladıysa,• Gündüz de altını ıslatıyorsa,• Kabızlık ya altının kirlenmesi de mevcutsa,• İdrar yaparken ağrı duyuyorsa,• Bir günde 7’den fazla sayıda idrara çıkıyorsa• Tuvalete koşarak ya da son dakikada gidiyorsa,• İşeme sayıları haftada 2 den fazla ve gecede 1 den fazla ise,• Gece içinde işemesi az miktarda ancak fazla sayıda iseALT ISLATAN ÇOCUĞA BEZ BAĞLAMAK DOĞRU MUDUR?Altını ıslatan çocuğa bez bağlamak çocuğun bu durumdan rahatsız olma durumunu ortadan kaldırır ve hiçbir zaman alt ıslatma bez bağlayarak ortadan NASIL YAPILIYOR?Gece altını ıslatan çocukların bir kısmı kendiliğinden düzelecektir ancak çocuğa ve aileye sıkıntı vermesi, çocuğun kendine güvenini azaltabilmesi, birlikte başka davranış ve duygulanım sorunlarının olabilmesi nedeniyle tedavi önerilir. Tedaviye başlamadan önce uzman ve gece altını ıslatma konusunda tecrübeli bir hekim tarafından çocuğun detaylı fiziksel muayenesi yapılmalı, idrar kaçırmaya yol açabilecek diğer tüm nedenler gözden ÇOCUK VE HEKİM İŞBİRLİĞİ İÇİNDE OLMALITedavinin başarılı olmasının ilk şartı aile, çocuk ve hekim arasında tam bir iş birliğinin olmasıdır. Ana prensip çocuğa güven vererek suçluluk hissini ortadan kaldırma ve mümkünse olayı çocuğun sahiplenmesini sağlamaktır. Öncelikle denenmesi gereken çocuğun kendisinin veya ailesinin gece uyanmasına dönük programlardır. Önce çocukların kendiliğinden uyanması denenir, bu mümkün olmuyorsa ailenin çocuğu gece uyandırıp tuvalete gitmesini sağlayan program uygulanır. Ailenin desteği ile beraber motivasyon tedavisi ve ilaç tedavisi beraber uygulanırsa bu çocuklarda tedavide başarı oranı yüzde 70–80’leri bulur. İlaç tedavisinin en önemli dezavantajı ise tedavi kesildikten sonra rahatsızlığın yüksek oranda tekrar riski bulunmasıdır. Bu nedenle son yıllarda alarm ve ilaç tedavisinin birlikte kullanılması önerilir. Alarm cihazları çocuk idrar kaçırmaya başlar başlamaz çocuğu uyandırarak, mesanesini kontrol etmesine yardımcı olan araçlardır. Alarm tedavisine de en az 3 ay devam etmek gerekir ve bu tedavi ile çocuklarda yüzde 85’lere varan iyileşme sağlanır. Alarm tedavisi sonunda tekrarlama riski ise oldukça düşüktür.
İçerikler6 yaşındaki çocuğum altına kaçırıyor hangi doktora gitmeli?7 yaşındaki çocuğum gece altını yaşındaki çocuğum kakasını kaçırıyor5 yaşındaki çocuğum kakasını yaşındaki çocuğum kakasını tuvalete yapmaktan korkuyor. Neden?5 yaşında oğlum çişini ve kakasını söylemiyor6 yaşında altına kaçırma için ne yapılmalı?5 yaşındaki oğlum küçük tuvaletini söylemiyor9 yaşındaki oğlum tuvalet alışkanlığını edinemediKaka tutan çocuk için ne yapmalıÇocuklar neden gece uyurken altını ıslatır?3 yaşında tuvalet eğitimi Alt ıslatma, dışkı kaçırma, dışkı tutma hakkında sizden gelen soruları uzmanlarımız cevaplıyor. Bu hizmetimiz Yıllık Premium üyelerimiz için geçerlidir. Hemen üye olun, çocuğunuz hakkında pedagojik veya psikolojik sorunuzu uzman a yollayın, Uzmanlarımız isimsiz olarak 2 iş günü içinde cevaplasınlar ve sitemizden yayınlasınlar. 6 yaşındaki çocuğum altına kaçırıyor hangi doktora gitmeli? Psikolog Ayşe Sena Ayhan’ın cevabı Çocuğunuzun altına kaçırmasının nedeni biyolojik sağlığı olabilir. Bu yüzden öncelikle bir çocuk doktoruna gitmelisiniz. Eğer fiziksel sağlığı ile ilgili bir problem varsa doktorunuz sizi hastalık ve tedavisi için bilgilendirecektir ancak tüm değerlendirmeler yapılmış olmasına rağmen doktor bir problem görmediyse sorun psikolojik olabilir. Bir çocuk psikoloğundan ya da çocuk psikiyatristinden randevu almalısınız. 7 yaşındaki çocuğum gece altını ıslatıyor. Doktor bir problem görmedi fakat 7 yaşındaki çocuğum gece altını ıslatıyor. Ne yapmalıyım? Psikolog Ayşe Sena Ayhan’ın cevabı Aile içerisinde çocuğun dışkısını kaçırması sürekli gündemde olmamalıdır. Sürekli bu konunun konuşulması çocuğun utanmasına neden olabilir. Zamanla çocuğun özgüveni zarar görebilir. Çocuk stresli bir durumun içerisinde olduğundan dolayı dışkı kaçırıyorsa çocuğun strese daha az maruz kalması sağlanabilir. Kardeş kıskançlığı yaşıyorsa ilgi ve sevgi çocuklara eşit olarak dağıtılmalıdır. Aynı zamanda çocuğun bu gibi durumlarda neler hissettiğini söylemek ve anlaşıldığını belirtmek yardımcı olabilir. Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar için belirli aralıklarla tuvalete gitmesi sağlanabilir. Mental retardasyon yaşayan çocukların ise gelişiminin geriden geldiği akılda tutulmalıdır ve dışkısını tutması için çocuğun biraz daha zamana ihtiyacı olabilir. 6 yaşındaki çocuğum kakasını kaçırıyor Doktor bir problem görmedi fakat 6 yaşındaki çocuğum kakasını kaçırıyor. Ne yapmalıyım? Psikolog Ayşe Sena Ayhan’ın cevabı Tuvalet alışkanlığı kazanma yaşı her çocuk için değişkenlik gösteriyor olsa da genellikle gündüz tuvalet kontrolü 2 yaş civarında gelişirken gece tuvalet kontrolü ise 3 yaş civarında gelişmektedir. 5 yaşına kadar olan idrar kontrolünü sağlayamama normal karşılanır. Alt ıslatma bazı çocuklarda yalnızca gündüzleri uyanıkken görülürken bazılarında ise sadece gece uyku sırasında görülür. Bazı çocuklar ise hem gündüz uyanıkken hem de gece uyku esnasında idrar kaçırırlar. Çocuğa karşı katı davranmak, aile içerisinde tuvalet kontrolünün sürekli gündemde olması, aile dışındakiler ile bu konu hakkında konuşmak çocuğun daha da çaresiz ve utanmış hissetmesine neden olur. Bazı aileler bu şekilde davranmanın durumu çözebileceğini düşünürler. Bu tarz davranışlar sorunu çözmez aksine sürüp gitmesine neden olur. Çocuklar için ailelerini zor durumda bırakmak rahatsız edicidir. Bu zamanlarda ebeveynlerinin onu anlamış olduğunu hissettirmek çocuğa yardımcı olur. Yaşadığı zorlu durumlarla baş etmenin kendisi için zor olduğunu empatiyle ve anlayışla yaklaşarak belirtmek fayda sağlayabilir. Aile içerisinde onu utandırmamak ve bu konuları sürekli ortaya getirmemek gerekir. Arkadaşların, akrabaların ya da tanıdık kişilerin yanında bahsedilmemelidir. Kardeş kıskançlığı yaşayanlar için ise aile tarafından her çocuğa ilginin eşit olarak dağıtılması gerekir. Bu durumu şımarıklık olarak görmek yerine onun ihtiyacını belirtme şekli olarak görmek ailelere yardımcı olabilir. Bazı zamanlarda onun duygularını ve düşüncelerini anladığınızı belirtmek iyi gelebilir. Ailelerin dikkat eksikliğinden dolayı tuvalet kontrolünü sağlamakta zorlanan çocuklara anlayışlı bir şekilde yaklaşmaları gerekmektedir. Düzenli aralıklarla tuvalete gitmesini sağlamak hem çocuğun hem de ailenin günlük hayatının olumsuz etkilenmesini önleyebilir. Mental retardasyon veya zihinsel problemi olan çocukların gelişiminin yaşıtlarına kıyasla geriden geldiğini bilmek, yaşadığı tuvalet problemini anlamayı kolaylaştırır. 5 yaşındaki çocuğum kakasını tutuyor. Psikolog Ayşe Sena Ayhan’ın cevabı Doktora gitmiş olmasına rağmen herhangi bir tıbbi neden görülmeyen çocuklar için sorunun psikolojik olduğu akla gelmektedir. Bunun için bir çocuk ve ergen psikolojisi veya psikiyatrisi alanında ihtisasa sahip bir uzmana gidilmelidir. Uzmanın detaylı değerlendirmesinden sonra çocuğun hangi nedenle dışkısını yapmak istemediği anlaşılmaktadır. Uzmanın aileye verdiği önerilere uyulmalıdır. Ailelerin ek olarak soruna neden olan problemi ortadan kaldırmaya veya etkisini en aza indirmeye çalışması çocuğa yardımcı olabilir. Aile aşırı kontrolcü ve mükemmeliyetçi ise bu tutumunu düzenlemeye çalışmalıdır. Çocuk bir iş için çabaladığında çabası övülmelidir ve takdir edilmelidir. Çocuk stres altında olduğundan kakasını tutuyorsa çocukta stres yaratan faktör ortadan kaldırılmalıdır. Aile içerisinde veya başkalarının yanında çocuğun kakasını tuttuğu üzerine konuşulmamalıdır. Çocuğun tuvalet ihtiyacının olup olmadığı aile tarafından sıklıkla takip edilmemelidir. Yapması gerektiğini yapmadığının farkında olan çocuk, bu konunun üzerine konuşulduğunda daha çok stres ve baskı altında hissetmektedir. Bu konuşmalar ek olarak çocuğun özgüvenini zedeleyebilmektedir. Klozetten veya sifon sesinden korkan çocuklar için küçük bir klozet almak veya yardımcı tutacaklardan faydalanmak ilk başlarda işe yarayabilir. Ödül veya ceza ile çocuğun davranışı pekiştirilmeye çalışılmamalıdır. 5 yaşındaki çocuğum kakasını tuvalete yapmaktan korkuyor. Neden? Psikolog Ayşe Sena Ayhan’ın cevabı Tüm biyolojik nedenler bir doktor tarafından değerlendirilmiş olmasına rağmen fiziksel sağlıkla ilgili herhangi bir problem görülmeyen çocukların psikolojik nedenlerden dolayı kaka tuttukları düşünülmektedir. Genelde kötü bir tuvalet yapma deneyimi yaşadıktan sonra çocukların dışkısını yapmaktan çekindiği gözlemlenmektedir. Bu deneyimden sonraki zamanlarda da tuvaletini yaparken canının acıyacağını düşünen çocuk, dışkısını tutmaya başlar. Tutulan dışkıyla birlikte çocuğun canı gerçekten yanar ve acı vererek tuvaletini yapar. Çocuğun tuvaletini yaptığında canım acıyacak düşüncesi gerçekleşmiş olur. Böylelikle bu durum kısır döngü halini alır. Diğer psikoloji nedenler ise çocuğun yoğun stres altında olması, aile içi çatışmaların yaşanması ve tuvalet eğitiminin erken ya da yanlış şekilde verilmesi olabilir. Bazı çocuklar ise bir şeyleri kontrol etme ihtiyacını bu şekilde gösteriyor olabilir. Dışkı tutma problemlerinden biri de çocuğun tuvaletini yaparken kaygı ve korku hissetmesi olabilir. Klozetten ve sifon sesinden korktuğu için kakasını tutuyor olabilir. Ek olarak fiziksel veya cinsel istismara uğrayan bazı çocukların da dışkılarını tuttukları bilinmektedir. Bazı çocukların ise duyusal olarak dışkı yapmaktan hoşlanmadıkları için kakalarını tuttukları bilinmektedir. ÇocukluDünya’da bulunan tüm bilgilendirmeler genel tavsiye niteliğindedir. Çocuğunuzla ilgili özel durumlar, bireysel sorun ve çözümler için çocuk doktorunuza ve/veya konunun uzmanına başvurmanızı öneririz. 5 yaşında oğlum çişini ve kakasını söylemiyor Oğlum 5 yaşında. Çişini ve kakasını söylemiyor. Çişini ben götürürsem yapıyor, kakasını külot beze yapıyor. Çok konuşuyorum, “söyleyeceğim” diyor, ama yine altına yapıyor. Ne yapabilirim? Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon Oğlunuz henüz tuvalet alışkanlığını kazanmamış. Çocuk doktorunuzla konuşun acaba kasları yeterince gelişmiş mi, doktorunuz sorun yok diyorsa, psikolojik bir sorun olabilir mi? Evde küçük bir kardeşin olması, onun gibi ilgi alma isteği, annenin ilgisini olumsuzlukla alma isteği, bebek kalma isteği, okula gitmek istememe isteği... gibi. Hiçbiri yoksa tuvalet alışkanlığını kazandırma alıştırmalarına başlayın. Çişini saatte bir yaptırın, devamlı çişin var mi diye sormayın. Saat başı “haydi çiş yapalım” da demeyin, ama belli aralıklarla tuvalete koşun, “hazır burada iken çişimiz de yapalım” deyin. “Bebekler üstüne çiş yapar, sen daha büyümedin” diye alay etmeyin. “Hazır olduğunda bezini atarız” deyin. Baba donu, erkek donu olarak isimlendireceğini birkaç donu evde bulundurun. Kaka saatlerini belirleyin, o saatlerde onu tuvalete götürüp yaptırın. Ya lazımlık kullanın ya da klozetin üzerine bir küçültücü koyun, oraya yaptırın, lazımlık daima tuvalette klozetin yanında dursun, elinizde lazımlık dolaşmayın, çiş ve kaka tuvalette yapılır öğretin. ÇocukluDünya Editör Notu Tuvalet eğitimi ile ilgili farklı yazılarımızı aşağıda bulabilirsiniz Tuvalet Eğitimi 6 yaşında altına kaçırma için ne yapılmalı? Kızım 6 yaşında.. Geceleri bazen altına kaçırırdı. çişini. ara ara olurdu ve mutlaka iki gece üst üste yapar...ama son zamanlarda her gece yapmaya başladı. Sürekli bezler oldum ve son iki gecedir hem çişini, hem de kakasını yapıyor uyurken. Sorun nedir acaba. Hic bir sağlık sorunu yok bildiğim. Hasta değil görünürde. Ama bilmediğim ne olabilir? Acaba Sorun nedir. Psikolojik olabilir mi, yoksa başka bisey midir? Doktora gitsek mi? Eğitim Danışmanı Pedagog Prof. Dr. Norma Razon’un cevabı Evet 6 yaşında bir çocuk, çişini 1-2 gece kaçırırken her gece kaçırıyora, kaka kaçırmazken kaka kaçırıyorsa, nedenini mutlaka araştırmak gerek. İlk başvurulacak uzman çocuk doktorudur, gerekli görüyorsa uygun tahlilleri yaptırır, uygun uzmanlara yönlendirir. Sağlık yönünden hiçbir sorun yoksa, psikolojik açıdan bir sorun olup olmadığı araştırılmalıdır, bu araştırmayı yapacak olan çocuk psikologu veya çocuk psikiyatri uzmanıdır. Birçok neden olabilir, kardeşi varsa kardeş kıskançlığı, okula gidiyorsa okul başarısızlığı veya öğrenmede zorlanma, okulda başarılı olduğu halde kendini başarısız algılama, başaramama endişesi, özgüven eksikliği, sevilmeme kaygısı, kızacaklar veya alay edecekler korkusu gibi.... Çocuğu anlayışla ele almak, kızmamak, azarlamamak, onunla alay etmemek çok önemlidir. Kolay gelsin 5 yaşındaki oğlum küçük tuvaletini söylemiyor Altına biraz kaçırıyor. Biz dersek gidiyor. Büyük tuvaletini çoğu zaman tutuyor, çoğu zaman da altına yapıyor. Ne yapmalıyım? Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon’un cevabıÇişi ne kadar sık geliyor, kabaca belirleyebilirseniz saat başı veya saatte bir onu tuvalete yönlendirin ama sık sık “çişin geldi mi”, “haydi tuvalete git” demekten kaçının. Kakasının hangi saatte geldiğini kestirebiliyorsanız kahvaltıdan sonra mı, öğle yemeğinden sonra mı, akşam yemeğinden sonra mı o saate yakın banyoya birlikte girin, ona çoraplarını veya oyuncaklarını yıkama işini verin “Hazır burada iken, kakanı yapmayı deneyiver, ister oturağa ister klozete” deyin ama ısrarcı olmayın. Onunla inatlaşmayın. Çişini kaçırıyor, kakasını da çoğu zaman altına yapıyorsa, acaba bezini hazır olmadan mı çıkardınız? Çişini ve kakasını tuvalete yapmayı öğrenmişken, şimdi gerileme mi oldu? Bu gerilemeye yol açan bir kardeşin doğumu, bir yakının kaybı, yaşamında bir değişiklik gibi nedenler mi var? Çişini veya kakasını kaçırdığında azarlandı mı? Şimdi yapılması gereken ona tuvalet eğitimi vermek, tabii hazırsa. 9 yaşındaki oğlum tuvalet alışkanlığını edinemedi 9 yaşındaki oğlum tuvalet alışkanlığını bir turlu edinemedi. Sürekli tutuyor, tutunca da altına kaçırıyor. Kabızlık sorunu olmamasına rağmen üşeniyor. Her yolu denedim olmadı. Eğitim Danışmanı – Pedagog Prof. Dr. Norma Razon’un cevabı9 yaşında olmasına rağmen oğlunuzun tuvalet alışkanlığını kazanmamış olması tıbbi bir nedenden olabileceği gibi psikolojik kökenli olabilir. Aşağıdaki soruları cevapladıktan sonra önce çocuk doktorunuza danışın sonra da onun yönlendirmesi ile sindirim sistemi ile üroloji sistemini inceletin. Tuvalet alışkanlığını kazandıktan sonra çiş, kaka kaçırma mı oluyor? Tuvalet alışkanlığını hiç mi kazanmamıştı? Çişini de kakasını da mı kaçırıyor, gece de gündüz de mi kaçırıyor ? Nerede kaçırıyor, evde mi ev dışında? Sıkıntı tıbbi değilse psikolojik yönden araştırıp altındaki nedenin bulunmasına çalışın Neden kardeş kıskançlığı, büyümek istememe, anne-çocuk veya baba-çocuk çatışması, inatçılık, kaygı, korku....olabilir Kolay gelsin Kaka tutan çocuk için ne yapmalı Merhabalar, Oğlum 2 yıl 9 aylık. 2 yaşından sonra zaman zaman kakasını tutmaya başladı. Arada kabız olduğu dönemlerde olmuştu. Genelde probiyotik kullanmak ve kakasını yumuşatıcı gıdalarla ilerledik hep. ay önce bezi bıraktık. Çişini ve kakasını lazımlığına ya da tuvalete yapmasında bir problem yoktu ancak sonradan kakasını tutmaya ve yapmamaya başladı. Beze yapmak istediğini söyledi ve itiraz etmeden kakası geldiğinde bezini takmaya başladık anca bir süre sonra yine kakasını tutmaya başladı. Kakasını yapmamak için sürekli bacaklarını sıkıp hareket etmiyordu. Bir süre sonrada çişini az yaptığını farkettim ve beze geri dönüş yaptık tamamen. Bezi yokken de altına kaçırma gibi durumlar olmadı geldiğinde söyledi ve ben hiç sormadım. Kakasını tutmaya başladıktan sonra sıkıştığını ve çişinin geldiğini ve yapmadığını fark edince sormaya başladım. Doktoru ile görüşüp kakasını yumuşatması için ilaç önerisi aldım, onu kullanıyoruz 5 gün kullanmamızı önerdi. Çişini ve kakasını yaparken altımda bezim mi var diye sürekli soruyor. Son 2 gündür de çişini bezine yapmak istemediğini tekrar söylemeye başladı. İstediğinde bezini çıkartıp tuvalete yapmasını sağlıyor sonra tekrar bezi takıyoruz. Bu yöntem doğru mudur? Nasıl ilerlemem gerekir? Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma Razon Beze tamamen dönmekle doğru yapmışsınız. Önemli olan kakası geldiğinde yapması, kakasını tutmaması, çişi geldiğinde de çişini yapması, tutmamasıdır. İstenen çocuğun her gün kakasını yapması, kabız olmaması, çişini de her geldiğinde yapmasıdır. İster bezine yapsın, ister lazımlığa. Siz bezlemeye devam edin, isterse bezine yapsın, isterse lazımlığa. Kakasını yumuşatan besinler vermeye devam edin, doktorunuzun gerekli gördüğü süre de ilacını verin. Sürekli “Çişin var mı? Kakan var mı? diye sormayın. Çiş ve kaka saatlerini saptamaya çalışın, o saatlerde banyoda ellerini yıkatın”. Hazır burada iken çişini bezine veya lazımlığa yapabilirsin” deyin, tekrar tekrar söylemeyin, ısrarcı davranmayın veya yere koyacağınız küçük bir leğende çömelmiş pozisyonda birşeyler yıkatın. Çömelmiş pozisyonda kaka tutmak zordur. Onun lazımlığı daima banyoda klozetin yanında dursun. Ayrıca klozetin üstüne bir küçültücü aparat, klozetin önüne de bir basamak koyup bırakabilirsiniz. Altına yaptığı zaman “Niye söylemedin?” demeyin. “Altımda bezim var mı?” diye sorduğunda, “Evet bezin var, çişini istediğin yere yapabilirsin” deyin, lazımlığa yaptığında aşırı tezahürat yapmayın. Bu konudaki hassasiyetinizi belli etmeyin, sık uyarmayın, alay etmeyin, sakin ve sabırlı davranın. Uygulamakta olduğunuz yöntem doğrudur, devam edin, bezini çıkarmakta acele etmeyin, hazır olmasını bekleyin. Kolay gelsin Çocuklar neden gece uyurken altını ıslatır? Psikolog Fatma Hazal SARI Çocuğun gece altını ıslatmasının birçok sebebi olabilir. Öncelikle ebeveynler çocuğun gece tuvaletini tutmasının, gündüz tuvaletini tutmasından daha zor olduğunu ve bu becerinin daha geç geliştiğini unutmaması gerekir. Gece alt ıslatma çocuk 6 yaşını geçtiğinde de devam ettiği durumlarda sorun olarak kabul edilmektedir. Böyle bir durumda öncelikli olarak bir doktor muayenesi yapılmalı, bu muayenede fiziksel bir sorun görülmezse psikolojik değerlendirmeler yapılmalıdır. Çocuğun mesane kaslarının yeterince gelişmemiş olması, idrar yolu problemleri ve farklı sağlık sorunları gece alt ıslatmaya sebep olabileceği gibi duygusal sorunlar, kaygı ve korku gibi psikolojik sorunlar da gece alt ıslatmaya sebep olabilir. 3 yaşında tuvalet eğitimi Şu an 3 yaş 2 aylık 38 aylık olan bir oğlum var. Bu hafta tuvalet eğitimine başladı ama çok istekli değil. Yaşıtlarına görece biraz geç kalmış gibi görünebiliriz. Çok inatçı ve bazı durumlarda takıntı seviyesine çıkabilen tutturmaları olan bir çocuk. Her çocuğun özel ve birbirinden farklı olduğunu benimsemiş biri olarak, şimdiye kadar onu tuvalet eğitimi için zorlamadım. Eğitime kendisi hazır olduğu ve heveslendiği zaman başlamak istedim. Şimdiye kadar hep bizlerin götürmesiyle tuvalete çişini yaptı, kakasını ise hiç yapmadı, yapmak istemedi. Gözlemlediğim kadarıyla kısa aralıklarla yapıyor çişini. Hal böyle olunca, tuvalete çişe gidip geldikten 5-10 dakika gibi bir sürede yine çiş yapabiliyor. Fizyolojik olarak henüz çişini tutamıyor gibi. Sık sık da tuvalete gitmek istemiyor. Bazen, bir şekilde tuvalete gitmiş olsa dahi eğer çişimi yapmak istemiyorum derse koşarak çiş yapmadan çıkıyor ve salona, koltuğa, halıya vb. çişini yapıyor, hatta bazen de gülüyor. Tuvalete yapmak için ikna edemediğim durumlarda üzerine çişini yapabiliyor ve ıslaklıktan rahatsızlık duymuyor. Bazen de “şimdi çişim yok” deyip altına yapıyor ama isteyerek değil de tutamadan, kaçırmış gibi. Çünkü sonunda biraz utanç ve şaşkınlıkla üzerine ve yaptığı yere bakıyor. Bu durumda, henüz fizyolojik olarak kasları veya koordinasyonu henüz gelişmedi mi acaba diye düşünüyorum. Doktora danıştınız mı dediğinizi duyar gibiyim, ancak hastane ve doktorlara karşı bir tutumu var. Ne zaman hastaneye ya da hiç görmediği bir doktora dahi gitsek sürekli ağlayıp kendisini muayene ettirmiyor. Bu sebeple, bu çişini tutamama durumunu henüz bir doktora danışamadık. Bahsettiğim sorunları yaşamak normal mi? Tuvalet eğitimi için geç mi kaldık ya da henüz hazır değil mi? Bu şekilde ara ara kendi istediği müddetçe tuvalete gidip onu zorlamadan mı ilerleyelim? Bu süreçte, böyle inatçı bir çocuk için neler önerebilirsiniz? Yakın zamanda, yaklaşık 1 ay sonra, kreşe başlayacak. Bu durum tuvalet eğitimini nasıl etkiler? Eğitim Danışmanı, Pedagog Prof. Dr. Norma RAZON Anlattıklarınızdan tuvalet eğitimine hazır olmadığı izlenimi edindim. Tekrar bezini bağlayıp her çişini söylediğinde tuvalete götürmek, inatçı olduğunu bildiğinizden inatlaşmamak, “hazır olduğunda söylersin bezini çıkarırız” demekle yetinmek daha iyi sonuç verebilir. Tuvalet eğitiminin dışında inatçı çocukla inatlaşmamak, az “hayır” demek ancak bunlarda taviz vermemek, az kural koymak ancak bunlarda tutarlı davranmak çok önemli. Çok katı olmayın çok da esnek davranmayın ama tutarlı olun Rüşvet, tehdit, pazarlık yöntemlerine başvurmayın Kolay gelsin. Aşağıdaki yazımızı da okumak isteyebilirsiniz Tuvalet Alışkanlığı
CA Soru Sahibi 6 Eylül 2011 1632 merhaba doktor bey,benim 7 yaşındaki oğlum geceleri altını geldiğnde uyanmıyor,bunun genetik olduğunu ve benim ailemde de alt ıslatma 7-8 yaşlarına kadar bir doktora gitmedik bunun bir yol izlemeliyiz bilgi verirseniz teşekkürler,iyi çalışmalar.. 0 0 1 cevap 000 görüntülenme Cevaplar 1 Klasik yöntemleri öneririm Gece sıvı alınımn azaltılması, gece 1 kez tuvalete kaldırma, kuru gecelerin çok olduğu hafta sonlarında ödüllendirme, başkasının yanında bu konuyu ASLA konuşmama... Enürezis alarmı da alabilrisiniz, en etkili metoddur... 6 Eylül 2011 1636 Doktorun Cevapladığı Diğer Sorular Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları İle İlgili Diğer Uzmanlar Etiketler
Üroloji Uzmanı Prof. Dr. M. İhsan Karaman anlattı Gece altını ıslatma nedir? Bir çocuğun 5-6 yaşını geçmiş olmasına rağmen gece uykuda yatağını ıslatması, tıp dilinde enurezis’, halk dilinde ise yatak ıslatma’ veya alt ıslatma’ olarak adlandırılır. Yatak ıslatma, insanlık tarihinde kayıtları bulunan en eski sağlık problemlerinden biridir. Hangi yaşlarda sık görülür? 5 yaş civarında yüzde 20, 10 yaş civarında yüzde 5 ve erişkin çağda yüzde oranında görüldüğü söylenebilir. İlginç olarak 18-64 yaş arası sağlıklı erişkinlerin yüzde düzenli olarak yataklarını ıslatırlar. Dolayısıyla enurezis, sınırlı ölçüde erişkin nüfusu da ilgilendiren bir sağlık problemi. Bu sorun kaç yaşına kadar normal? Kızlarda 5, erkeklerde 6 yaşına kadar gece yatak ıslatma normal kabul edilebilir. Sonra giderek daha az sıklıkta görülür ve teorik olarak biter. Ama 2. Dünya Savaşı için askere alınan erişkinlerde bile yüzde 1 civarında yatak ıslatma tespit edilmiştir. En yaşlı hastanız kaç yaşındaydı? 37 yaşında bir anneydi. Ne acıdır ki 14 yaşındaki kızını yatak ıslatması nedeniyle bana getirdiğinde bu gerçeği öğrenmiştim. Kendisi o güne kadar hiç doktora gidememiş ve tedavi almamıştı. Bu durumda bana da ikisini birlikte tedavi etmek düştü tabii. Gece altını ıslatmanın kaç tipi vardır? Genel olarak iki gruba ayrılır Birincil Çocuk o yaşına kadar hiçbir zaman kuru kalmamıştır, sorun başlangıçtan beri mevcuttur. İkincil Çocuk gereken yaşta kuru kalıp, en az 6 ay kadar bir süre geçtikten sonra tekrar ıslatmaya başlamıştır. Bir de; sadece gece altını ıslatıp gündüz normal olan çocuklar ile hem gece yatağı hem de gündüz külodunu ıslatan çocuklar olarak da iki kategoriye ayrılabilir. Burada, hem gece hem gündüz idrar kaçırma sorunu olan grup daha önemli ve ciddidir, tedavide öncelik taşır. Hangi durumda uzmana başvurulmalı? Gece yatak ıslatma, çocuk ve aile için bir sorun olmaya başladığında tedavinin zamanı gelmiş demektir. Ancak, bu, 5 yaşından daha önce olmamalı. Sadece gece değil, gündüz de altını ıslatan çocuklar ise daha erken dönemde uzmana götürülmeli. Sebepleri nelerdir? Genetik Anne, baba, her ikisi veya kardeşlerde enurezis olması. Uykuda idrar kesesi kasılmalarının baskılanamaması. Uyanma bozukluğu Uykuda dolu mesanenin algılanıp uyanılmasında güçlük. Normal bireylerde gece boyunca böbreklerden idrar yapımını azaltan bir hormonun ADH, enüretiklerde yetersiz salgılanıp, uyku sırasındaki idrar üretim miktarının artması. Sınırlı bir kısım olguda ise psikolojik faktörler. Genel olarak yatak ıslatan çocuklarda yüzde 70 oranında bir genetik irsi yatkınlık söz konusudur. Beraberinde ise; ADH hormonunun beyinden salgılanan bir madde görece eksikliği nedeniyle böbreklerin gece boyunca çok idrar üretmesi, uyanma bozukluğu, uyku sırasında idrar torbası kapasitesinin yetersizliği ve aşırı kasılmalar yapması gibi fonksiyonel sebeplerden biri veya birkaçı bulunabilir. Başka bir hastalık, örneğin böbrek problemleri tek başına gece yatak ıslatmayla kendini gösterebilir mi? Tek başına gece yatak ıslatmayla gözüken ciddi böbrek rahatsızlığı olmaz. Mutlaka beraberinde başka ciddi bulgular da vardır. Bizim işeme fonksiyonu bozukluğu dediğimiz ve bazen ölümcül sonuçlar doğuran bir grup hastalıkta esas bulgular yanında yan bir bulgu olarak gündüz ve gece alt ıslatma görülebilir. Bu vakalar çok erken dönemde hekime başvurmalıdır. Gece yatak ıslatma hangi hastalıklarla birlikte görülür? Gece yatak ıslatmayla kendini gösterebilen hastalıklar arasında kronik bademcik iltihabı veya geniz etine bağlı üst solunum yolu tıkanıklığı, alerji, parazitler, kronik kabızlık ve idrar yolu iltihapları sayılabilir. Yukarıda söylediğimiz ve işeme fonksiyon bozukluğu denilen idrar yolu hastalıkları da gece yatak ıslatmaya neden olur. Ayrıca, dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarla horlayan çocuklarda enurezis daha sık görülür. Hemen hemen bütün yatak ıslatan çocukların ebeveynleri, çocuklarının çok derin uyuduğunu, hatta yanında top patlasa uyanmayacağını ifade ederler. Gerçekten de yapılan bilimsel çalışmalar bu bilgiyi desteklemiştir. Hangi uzmana başvurulmalı? Enurezisli bir çocuk öncelikle üroloji uzmanına götürülmeli. Çocuk ürolojisi uzmanlarına ulaşılırsa elbette daha iyi olur. Ancak bulunulan yörede bu imkanlar yoksa çocuk hastalıkları uzmanı ve aile hekimi de ilk başvuru için doğru adresler olabilir. Alt ıslatan çocuk hangi tetkiklerden geçmeli? Enurezis tanısını koyup, daha ciddi işeme bozukluklarından ayırt etmek için konunun uzmanı bir hekim tarafından Ayrıntılı bir hastalık öyküsü alınıp sorgulama yapılması, İşeme-dışkılama çizelgesi tutulması, Genişletilmiş fiziksel muayene Tam idrar tahlili yapılması genellikle yeterlidir. Bu basamaklardan sonra, hastalığın saf gece yatak ıslatma’ problemi olduğuna karar verilirse tedavi aşamasına geçilir. Eğer, üroloji uzmanınca, hadisenin daha karmaşık ve etraflı bir problem olduğuna karar verilirse, ileri tanı yöntemlerine başvurularak daha ayrıntılı tetkikler uygulanır. Tedavinin aşamaları nelerdir? Enurezis tedavisinde ilk ve en önemli adım, çocuğun tedaviye motive edilmesidir. Bunu sağlamak için de, çocukla sıcak bir ilişki kurmak, ailenin anlayış ve desteğini sağlamak, problemin çözüleceğine dair güven vermek ve çocuktaki suçluluk duygusunu gidermek gereklidir. Günümüzde yatak ıslatma eskiye göre daha kolay tedavi edilebiliyor. Birçok metodun başarısı iddia edilmişse de bugün için genellikle davranış değiştirme ve ilaç tedavisi uygulanır. Davranış değiştirme metodunda ne yapılıyor? Ödüllendirme, motivasyon ve beraberinde alarm tedavisi’ dediğimiz yatak ıslatılırken çalarak çocuğu uyandıran bir zil sistemi kullanılır. Ailenin katılımını ve uzun süren ısrarlı bir tedaviyi gerektirir. Herhangi bir zarar ve yan etkisi yoktur. Motivasyon tedavisinde, çocuğa ıslak ve kuru gecelerini takvimde işaretletip kuru geceler için ödüllendirme şeklindeki önlemler paketi uygulanır. Bundan önce, çocuğun tedaviye motivasyonunu değerlendirmek gereklidir. Geceleri kuru kalmak ister misin?’ sorusu, bu amaçla kullanılabilir. Gün boyu düzenli sıvı alımı ve işeme alışkanlığının önemi üzerinde durmak da tedavinin ilk ve vazgeçilmez basamaklarındandır. Peki ilaç tedavisi? İlaç tedavisinde, bu çocuklarda eksik olan bir maddeyi yerine koyma amacıyla verilen haplar veya dilaltı tabletleriyle, idrar torbasının çalışmasını değiştiren bazı ilaçlar ürolog gözetiminde kullanılabilir. Doğru kullanıldığında, ilaçların çok önemli veya tehlikeli bir yan etkisi yoktur. Dilaltı tabletlerinin avantajı hem kullanım kolaylığı, hem de çok hızla etkinin görülmesidir. Özellikle, çocuğun ev dışında yatacağı durumlarda çok ideal bir seçenek olarak öne çıkar. Bu tür ilaçlarla, yatak ıslatan hastaların yaklaşık üçte ikisi başarıyla tedavi edilebilir. Son yıllarda, akupunktur ve lazer akupunkturdan da başarılı sonuçlar alındığı bildirilmiştir. Yeterli süre ve doğru yöntemle tedavi edilirse, yatak ıslatma, her çocukta değişen bir periyoddan sonra yok olacaktır. Tedavi kesilince hemen nüks ile karşılaşılırsa, ya aynı yöntemle ya da metot değiştirerek bir süre daha tedavi uygulanır. Birkaç aya varan bir müddetle, tedavisiz kuru kalma haline ulaşılırsa, artık bir daha tekrarlama ihtimali yok denecek kadar azdır. Tedavi edilmezse ne tür sorunlara yol açar? Çocukta özgüven kaybı, içine kapanma, sosyal izolasyon, başarıda düşüş, depresif eğilimler, suçluluk duygusu gibi oldukça ciddi psikososyal sorunlar ortaya çıkabilir. Çocuk, birçok akranının yaptığı gibi arkadaşlarında kalmak, kampa veya okul gezisine gitmek, akrabalarda yatmak ister ama korkusundan ve utancından bunları yapamaz. Giderek yatak ıslatma bir fobiye dönüşebilir. İleri yaşlarda ise aile ve iş başarısını da olumsuz etkiler. Bunlar yanlış Gece yatak ıslatma konusunda doğru zannedilen yanlışlar Birçok aile, çocuğun yatağını tembellikten ıslattığına veya psikolojik kökenli olduğuna inanır. Bunlar yanlıştır. Gece, çocukları rastgele saatlerde kaldırıp çişe tutarak hastalığın geçeceği sanılır, bu da yanlıştır. Sünnet, ilk adet görme, askere gitme gibi olaylarla yatak ıslatmanın kesileceği hurafedir. Enurezisle ilgili en yaygın yanlış inanç, tedavinin kısırlık yapacağıdır. Hiçbir tedavi metodunun uzaktan yakından kısırlıkla ilişkisi yoktur. Bu yanlış inanış, birçok çocuğu tedaviden mahrum bırakır. Yaptığımız bir çalışmada ailelerin yatak ıslatan çocuklarına yüzde 35 oranında ağır sayılabilecek cezalar verdiği görülmüştür. Oysa yatak ıslatma, ceza ile tedavi edilemez. Tam aksine cezalandırma ters etki yaratabilir, çocuğun özgüven ve direncini kırıp psikolojik sorunlara neden olabilir. Sorun psikolojik olabilir mi? Gece yatak ıslatmanın temelinde psikolojik faktörlerin yattığı olgular, yüzde 10’dan daha azdır. Psikolojik kaynaklı gece yatak ıslatma genellikle sonradan başlar. Elbette bu konuda bir yumurtatavuk ikilemi de yok değil. Bizim inancımıza göre, altını ıslatan hastaların çoğunda psikolojik faktörler, bir sebepten çok sonuç durumundadır. Yaptığımız bir bilimsel araştırmada, İstanbul Suadiye gibi sosyoekonomik olarak iyi gelişmiş bir bölgede yaşayan enurezisli çocukların ebeveynleri, hastalığın büyük oranda psikolojik sebeplere bağlı olduğunu düşünüyor. Bu da ilginç bir tespittir. Eğer bir çocukta, özellikle ikincil olarak başlayan gece yatak ıslatma var ve beraberinde başka psikolojik belirtiler mevcutsa bir çocuk psikoloğundan fikir alınabilir. Cezalandırmayın destekleyin İşte, gece yatak ıslatmayı durdurmak için Prof. Dr. M. İhsan Karaman’ın ailelere önerileri Çocukların gün boyu okulda az sıvı alıp çok terleyerek su kaybetmelerinden sonra akşama doğru eve gelince içtikleri sıvı miktarını kısa sürede artırmaları ve özellikle akşam saatlerinde çok sıvı almaları birçok yatak ıslatma olayının temel faktörüdür. Sadece buna yönelik bir yaşam tarzı değişikliği bile birçok çocukta enurezisi önleyebilir. Çok erken ve baskıcı tuvalet eğitiminin yatak ıslatma ve idrar kaçırmada rolü olduğu savunulur. Özellikle, çocuklara idrar tutmaya alışacağı zannıyla ceza ve baskı uygulamak son derece sakıncalıdır. Enurezisi kısa sürede kökünden kazıyacak mucizevi bir tedavi metodu yoktur. İlgi, sabır, anlayış ve tedavi eden doktor ile aile ve çocuk arasındaki işbirliği başarının püf noktasıdır. Hiç su içirmemek ve gece rastgele saatlerde çocuğu uyandırmak, hastalığı tedavi etmez, sadece yatağın o gecelerde kuru kalmasını sağlar. Bunun yerine ödüllendirme, teşvik, motivasyon ile çocuğa destek olup, çok zaman kaybetmeden bir üroloji uzmanına götürmek gerekir.
7 yaşında oğlum gece altını ıslatıyor